Open Tuinen Dagen Amsterdam

Op bezoek in de particuliere grachtentuin

Terug na twee jaar covid-afwezigheid: de Open Tuinen Dagen!

Met dit jaar als thema Op bezoek in de particuliere grachtentuin krijgen bezoekers de kans om een variëteit aan grachtentuinen te bezoeken – ook wel het best bewaarde geheim van de stad genoemd, omdat ze achter gesloten huizenblokken liggen.

Het thema verwijst bovendien naar het historische feit dat vrijwel al deze tuinen ooit zijn aangelegd als particuliere tuin bij een woonhuis. Zo’n 25 grachtentuinen – tegenwoordig nog steeds onderdeel van een woonhuis, óf horend bij een instelling – openen voor publiek tijdens de Open Tuinen Dagen 2022.

De grachtengordel van Amsterdam kent zijn oorsprong in de 17^e eeuw. Het toenmalige hart van de stad met zijn nauwe sloppen en stegen bood te beperkt onderdak voor de explosief groeiende bevolking die bovendien steeds welvarender was geworden. Een groots plan van aanpak voor uitbreiding was hard nodig. Aan de Herengracht en Keizersgracht werden hoofdzakelijk particuliere huizen gebouwd, aan de Prinsengracht vestigden zich ook veel bedrijfjes. In het ontwerp van de grachten was plaats ingeruimd voor een bomenrij langs de kade, en bouwverordeningen – zogenaamde keuren – gaven de regels waarbinnen een perceel bebouwd mocht worden.

Slechts de helft van de grond mocht bebouwd worden, de resterende ruimte moest tuin zijn. Wel kon er aan het eind van de tuin een tuinhuis gezet worden. Op deze wijze werd de structuur van huis en tuin bepaald die er nu, eeuwen later, nog altijd is. De bestemming van verschillende grachtenpanden is door de eeuwen heen veranderd. Bedrijven, hotels en musea hebben zich gevestigd in de voorheen particuliere panden. Opvallend is dat bijna alle tuinen nog steeds in gebruik zijn als tuin en qua formaat en uitstraling veelal hun specifieke karakter hebben behouden.

Grachtentuinen Fonds
Het doel van de Open Tuinen Dagen is de aandacht te vestigen op het groene erfgoed van de stad, in dit geval de ‘groene longen’ van de grachtengordel. Maar de doelstelling gaat breder: een gedeelte van de opbrengst van de Open Tuinen Dagen komt ten goede aan het Grachtentuinen Fonds, beheerd door het Prins Bernhard Cultuurfonds. Met dit fonds worden Amsterdamse projecten gesteund die toegang tot groen erfgoed stadsbreed mogelijk maken. Van de grachten, voor de stad.