De keuze voor bij- en vlindervriendelijke planten voor je tuin of balkon is groot!
Je kan je tuin of balkon naar je eigen smaak inrichten, en tegelijkertijd een fijne leefruimte creëren voor bijen, vlinders en andere insecten.
Een paar aandachtspunten om in gedachten te houden:
Zorg jaarrond voor bloeiende planten in je tuin of op je balkon, zodat insecten altijd aan voedsel kunnen komen. Plant dus óók bloeiende planten voor het vroege voorjaar of late najaar.
Kies als het kan (ook) voor inheemse soorten , hier zijn onze Nederlandse insecten het meest blij mee. Inheemse planten komen van nature in Nederland voor, dus zonder menselijke invloed, in het wild. Wanneer een plant al lange tijd in Nederland voorkomt en zichzelf kan handhaven noemen we die plant ook inheems. * geplaatst bij de inheemse soorten in de lijsten hieronder.
Kies planten die bij het grondtype
Zorg voor variatie : smaken verschillen, en elk beestje heeft weer een andere voorkeur.
Zorg voor structuur verschillen in je tuin: bloemen op verschillende hoogtes. Vlinders oriënteren zich aan de hand van planten, net als wij dat met gebouwen doen.
Als je de ruimte hebt, plant dan grote groepen van één soort bij elkaar, dit is aantrekkelijker voor bijen. Vaak moeten bijen even leren hoe ze een bepaalde bloem moeten ‘behandelen’, en dan is het voor hen gemakkelijk dat je een grote groep hebt staan.
Maai je gazon niet te vaak en laat ook daar bloemen in groeien. Zodat de bijen je gazon als een oase ervaren, en niet als een kale woestijn.Kies voor biologische zaden, bollen en planten, van natuurvriendelijke kwekers . Veel planten die je in het tuincentrum kunt kopen zijn zó doorgekweekt, dat vlinders en bijen er niets meer aan hebben. Ze hebben bijvoorbeeld geen meeldraden meer, en produceren amper nectar. uitzending van de Keuringsdienst van waarde over bijvriendelijke planten bleek ook dat 11 van de 16 bijvriendelijke planten uit tuincentra insecticiden bevatten, waarvan 60% zeer schadelijk voor bijen. Dat wil je natuurlijk niet!
Wees niet te streng voor onkruid : veel van deze planten zijn heel nuttig voor bijen, vlinders, en andere insecten!
Lees voor een uitgebreide uitleg ook ons stukje Tips voor een bij- en vlindervriendelijk tuin en balkon .
Hieronder vind je een aantal plantenlijsten – samengesteld door onder andere de Vlinderstichting – om je te inspireren.
Ze zijn georganiseerd op verschillende thema’s, zoals het seizoen waarin ze bloeien of het type plant: bijvoorbeeld bodembedekkers, bollen, of bomen.
De favoriete planten van Martin Stevens (Kwekerij Kas&Co van inheemse planten, schrijver van o.a. Tuinieren met wilde planten Caspar Janssen (journalist en schrijver van o.a. Het bijenbalkon Vlindertuin Mot in Mokum ) staan er ook tussen!
* = inheems
Top 10 planten in drie seizoenen
Voorjaar Zomer Najaar 1. Winterheide (Erica) 1. IJzerhard (Verbena bonariensis) 1. Koninginnenkruid (Eupatorium) * 2. Gevlekt longkruid (Pulmonaria officinalis) * 2. Kattenkruid (Nepeta) 2. Herfstanemoon (Anemone) 3. Sleedoorn (Prunus spinosa) * 3. Struikveronica (Hebe pinguifolia ) 3. Hemelsleutel (Hylotelephium telephium) * 4. Blauwe druifjes (Muscari botryoides) 4. Vlinderstruik (Buddleija) 4. Gele zonnehoed (Rudbeckia) 5. Zoete kers (Prunus avium) * 5. Vlambloem (Phlox) 5. Ijzerhard (Verbena bonariensis) 6. Wilg (Salix) * 6. Dropplant (Agastache) 6. ‘Blauwe’ ooievaarsbek (Geranium Rozanne) 7. Fruitbomen, zoals appel / pruim (Malus/Prunus) 7. Lavendel (Lavandula) 7. Azuren monnikskap (Aconitum carmichaelii) 8. Paardenbloem (Taraxacum officinale) * 8. Zonnehoed (Echinacea) 8. Rode duizendknoop (Persicaria amplexicaulis) 9. Damastbloem (Hesperis matronalis) 9. Wilde Marjolein (Origanum vulgare) * 9. Vlasbekje (Linaria vulgaris) * 10. Scheefbloem (Iberis sempervirens) 10. Koninginnenkruid (Eupatorium cannabinum) * 10. Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) *
Zonnekruid (Helenium) en Ijzerhard (Verbena) Top 10 nectarplanten door het jaar heen
Winterheide (Erica) maart Sneeuwbal (Viburnum) april Judaspenning (Lunaria annua) mei Lavendel (Lavandula) juni-juli Ijzerhard (Verbena bonariensis) juni-september Vlinderstruik (Buddleija) juli-augustus Koninginnenkruid (Eupatorium) * juli-september Hemelsleutel (Hylotelephium telephium) * augustus-september Herfstaster (Aster ageratoides) september-oktober Klimop (Hedera helix) * oktober-november
dagpauwoog distelvlinder gamma uil gehakkelde aurelia huismoeder kleinkoolwitje kleine vos vlinderstruik
Top 10 bodembedekkers
Bodembedekkers in de zon Bodembedekkers in de schaduw 1. Schildzaad (Alyssum) * 1. Kruipende smeerwortel (Symphytum grandiflorum) 2. Aubretia (Aubretia) 2. Dikkemanskruid (Pachysandra terminalis) 3. Marjolein (Origanum vulgare) * 3. Goudaardbei (Waldsteinia ternata) 4. Kruipklokje (Campanula poscharskyana) 4. Kruipend zenegroen (Ajuga reptans) * 5. Scheefbloem (Iberis sempervirens) 5. Kaukasisch vergeet-mij-nietje (Brunnera macrophylla) 6. Brunel (Prunella grandiflora) 6. Rotsooievaarsbek (Geranium maccrorhizum) 7. Verschillende soorten Ooievaarsbek (Geranium) 7. Lievevrouwebedstro (Galium odoratum) * 8. Ezelsoor (Stachys byzantina) 8. Gevlekte en gele dovenetel (Lamium maculatum en L. galeobdolon) * 9. Gamander (Teucrium) * 9. Boshyacint (Hyacinthoides non-scripta) 10. Verschillende soorten tijm (Thymus) 10. Grote maagdenpalm (Vinca major)
Top 10 planten in het gazon
1. Witte klaver ( Trifolium repens) * 2. Rode klaver (Trifolium pratense) * 3. Paardenbloem (Taraxacum officinale) * 4. Madeliefje (Bellis perennis) * 5. Gewone brunel (Prunella vulgaris) * 6. Gewone ereprijs (Veronica chamaedrys) * 7. Pinksterbloem (Caramine pratensis) * 8. Kruipende boterbloem (Ranunculus repens) * 9. Boerenkrokus (Crocus tommasinianus) 10. Hondsdraf (Glechoma hederacea) *
kruidenrijk grasveld
Top 10 heesters en bomen
Heesters Bomen 1. Sleedoorn (Prunus spinosa) * 1. Wilg (Salix) * 2. Meidoorn (Crataegus) * 2. Linde (Tilia) * 3. Vuilboom (Rhamus frangula) * 3. Zoete kers (Prunus avium) 4. Peperboompje (Daphne mezereum) * 4. Wilde appel (Malus sylvestris) 5. Gewone braam (Rubus fruticosus) 5. Peer (Pyrus communis) 6. Siertrosbes of Rode ribes (Ribes sanguineum) 6. Pruim (Prunus) 7. Gele kornoelje (Cornus mas) * 7. Japanse sierkers (Prunus serrulata) 8. Wilde liguster (Ligustrum vulgare) * 8. Krentenboom (Amelanchier) 9. Klimop (Hedera helix) * 9. Schijnels (Clethra alnifolia) 10. Hulst (Ilex aquifolium) * 10. Zevenzonenboom (Heptacodium miconioides)
boomblauwtje (rups en vlinder) op klimop
Top 10 bollen
1. Boerenkrokus (Corcus tommasinianus) en bonte krokus (Crocus vernus) 2. Look (Allium) 3. Blauwe druifjes (Muscari botryoides) 4. Voorjaarshelmbloem (Corydalis cava) 5. Winterakoniet (Eranthis hyenalis) 6. Gewone vogelmelk (Ornithogalum umbellatum) * 7. Herfsttijloos (Colchicum autumnale) * 8. Daslook (Allium ursinum) * 9. Sneeuwklokje (Galanthus nivalis) 10. Bosanemoon (Anemone nemorosa) *
Top 6 Planten voor een tuinafscheiding
Heggen Klimplanten voor schutting Liguster (Ligustrum) * Heggenrank (Bryonia dioica) * Sleedoorn (Prunus spinosa) * Boslathyrus (Lathyrus sylvestris) * Meidoorn (Crataegus) * Brede lathyrus (Lathyrus latifolius) Vuurdoorn (Pyracantha) Klimop (Hedera helix) * Vuilboom (Rhamnus fringula) * Kamperfoelie (Lonicera periclymenum) Haagbeuk (Carpinus betulus) * Wilde wingerd (Parthenocissus quinquefolia)
Kleine vos op Sneeuwbal
Top 10 wilde planten van Martin Stevens (willekeurige volgorde )
Prachtklokje (Campanula persicifolia) * Wilde marjolein (Origanum vulgare) * Knoopkruid (Centaurea jacea) * Gevlekte dovenetel (Lamium maculatum) * Beemdooievaarsbek (Geranium pratense) * Lange ereprijs (Veronica longifolia) * Ruige leeuwentand (Leontodon hispidus) * Beemdkroon (Knautia arvensis) * Muskuskaasjeskruid (Malva moschata) * Gewone margriet (Leucanthenum vulgare) *
Top 10 vlinderplanten van Nicky Castricum (willekeurige volgorde)
Judaspenning (Lunaria annua) * Damastbloem (Hesperis matronalis) * Klaver (Trifolium) * Wikke (Vicia) * Vuilboom (Rhamnus)* Brandnetel (Urtica)* Struikklimop (Hedera helix ‘Arborescens’) * Walstro (Galium) * Wilg (Salix) * Paardenbloem (Taraxacum officinale) *
Top 20 balkonplanten van Caspar Janssen (willekeurige volgorde)
Wilde Marjolein (Origanum vulgare) * Gevlekt longkruid (Pulmonaria officinalis) * Grote tijm (Thymus pulegioides) * Beemdkroon (Knautia arvensis) * Dagkoekoeksbloem (Silene dioica) * Echte koekoeksbloem (Silene flos-cuculi) * Ruig klokje (Campanula trachelium) * Smeerwortel (Symphytum officinale) * Beemdooievaarsbek (Geranium pratense) * Herfstaster (Aster ageratoides) Duifkruid (Scabiosa columbaria) * Grote centaurie (Centaurea scabiosa) * Slangenkruid (Echium vulgare) * Gewone margriet (Leucanthemum vulgare) * Grote leeuwenbek (Antirrhinum majus) * Hemelsleutel (Hylotelephium telephium) * Prachtanjer (Dianthus superbus) * Veldsalie (Salvia pratensis) * Muskuskaasjeskruid (Malva moschata) * Wild kattenkruid (Nepeta cataria) *
blinde bij groot koolwitje kleine vuurvlinder herfstaster
Top 10 onkruidsoorten
Brandnetel (Urtica) * Paarse dovenetel (Lamium purpureum) * Robertskruid (Geranium robertianum) * Paardenbloem (Taraxacum officinale) * Vlasbekje (Linaria vulgarum) * Harig wilgenroosje (Epilobium hisutum) * Gewoon biggenkruid (Hypochaeris radicata) * Klaver (Trifolium) * Kruiskruid (Senecio) * Madeliefje (Bellis perennis) *
Waardplanten van rupsen
atalanta citroenvlinder gehakkelde aurelia kleine vos koninginnepage dagpauwoog
Vlinder Waardplant Groot koolwitje Koolsoorten en andere kruisbloemigen, zoals damastbloem en koolzaad, oost-indische kers Klein koolwitje Koolsoorten en andere kruisbloemigen, zoals damastbloem en koolzaad, oost-indische kers Klein geaderd witje Kruisbloemigen, zoals look-zonder-look * en pinksterbloem * Oranjetipje Look-zonder-look *, pinksterbloem *, damastbloem en judaspenning Citroenvlinder Vuilboom * en wegedoorn * Koninginnenpage Venkel, peen *, dille en andere schermbloemigen Kleine vuurvlinder Schapenzuring *, veldzuring * Boomblauwtje Vuilboom *, klimop *, heide, hulst *, wegedoorn *, vlinderstruik en kattenstaart Icarusblauwtje Diverse klaversoorten, zoals hopklaver *, rolklaver * en gewone rupsklaver * Distelvlinder Diverse distelsoorten, kleine klis, kaasjeskruid en brandnetels * Atalanta Grote en kleine brandnetel * Dagpauwoog Grote brandnetel * Kleine vos Grote brandnetel * Gehakkelde aurelia Grote brandnetel *, hop *, iep, aalbes * Landkaartje Grote brandnetel *
Wil je graag je planten op kleur kiezen? Dat kan ook!
Check het lijstje van De Vlinderstichting voor roze, paarse, rode, witte, blauwe en gele bloemen hier .
Bron: De Vlinderstichting en Een Tuin voor Bijen & Vlinders
